PROJEYİ YÜRÜTEN MİMAR                        : EBRU BAYSAL

PROJENİN YÜRÜTÜLDÜĞÜ OKUL               : ÖZEL TEVFİK FİKRET OKULLARI

PROJENİN UYGULANDIĞI YAŞ GRUBU     : 6. SINIF ÖĞRENCİLERİ

PROJENİN BAŞLAMA TARİHİ                     : 20.02.2004

PROJENİN BİTİŞ TARİHİ                             : 26.03.2004

PROJE KONUSU                                            : PARK TASARIMI

Çalışma Konusu        : Park üzerine çalışma

 

Okul                       : Özel Tevfik Fikret Okulları

 

Sınıf                       : 6. sınıf öğrencileri

 

Öğrenci Sayısı          : 20

 

Süre                      : 50 dakika (1 ders saati) /  hafta (5 hafta boyunca)

 

Çalışma Saatleri       : Okulun eğitsel kol saati 

 

Yer                        : Okul kantini

 

Çalışma Yürütücüsü  : Ebru Baysal (Mimar)

 

Yardımcılar              : Nuray Bayraktar (Y. Mimar)

 

                              Aslı Baysuğ (Jeoloji Mühendisi)

 

                              Ezgi Erol (Mimarlık 2. sınıf öğrencisi/ODTÜ)

 

Program                  : 5 hafta okulda çalışma.

 

                              1 hafta sonu 1 günlük Ankara gezisi (Ulus ve civarı)

 

Malzemeler              : Kumaş, su bazlı boyalar, çeşitli maket malzemeleri

 

                              ( Karton, renkli kağıt, pipet, lastik, ip, kürdan... gibi)

 

 

 

Not: Özel Tevfik  Fikret Okullarında, 1000 mimar 1000 okulda projesi kapsamında Park atölyesi ile birlikte, yine aynı proje kapsamındaki “zaman ve kent” atölyesi aynı saatlerde ve aynı mekanda gerçekleştirilmiştir. Bu anlamda 2 atölyenin, öğrencilerinin ve yürütücülerinin birbiriyle etkileşimi süreç içinde etkili ve önemli olmuştur.

 

 

 

 

Çalışmanın Kapsamı          

Bu çalışma; 1000 mimar 1000 okulda projesi kapsamında, “çocuklarla birlikte, onların yaşadıkları ve tanıdıkları bir yer için park tasarımı” olarak belirlenmiştir.

 

Mimarlık disiplini üzerinden kurgulanan ve çocuklarla okul ortamında gerçekleştirileceği ön bilgisiyle;  çalışmanın örgüsü; yere, zamana, katılımcılara ve anlık oluşumlara göre esnekliği esas alacak şekilde tasarlanmıştır.

 

 

Çalışmanın Amacı  

Çalışmanın ilerleyeceği aks, “mimarlık disiplininin olası bir aktarımı” değil, “olası bir çalışmada mimarlıkla tesadüf ediş” olarak düşünülerek, böyle bir başlangıçta açığa çıkacağına inanılan değerleri ele geçirebilme ve bunları arzu edilene yöneltebilme çabası önemsenmiştir.

 

 Arzu edilen; –eğer bir son varsa- sonuç üründe bir park tasarımı, süreçte ise sayısız oluşumu gözleme ve anlama gayretiyle  bir paylaşımdır. Mimarlığa ilişkin bazı temel kavramların; amaç değil, aşamalarda bir araç olarak, açığa çıktıkça ve gerektikçe paylaşılması öngörülmüştür.

 (EK 1)

 

 

Çalışma Süreci

 

1.     Hafta

Amaç       : Tanışma ve okulda bulunma sebebinin anlatılarak, bulunduğumuz yerden başlayan bir perspektifle “kendin-okul-ev-çevre-kent-dünya” üzerine genel olarak konuşma amaçlandı. Karşılaştığımız bir durumda ne hissettiğimizin ayırdına, sorular üzerinden deneyerek varmak üzerine konuşulması tasarlandı. (EK 2)

 

Süreç      : Dünya üzerine sorularımız ve varsa cevaplarımızla yol alabilmek üzere bir atölye çalışması yapacağımız belirtilerek; öncelikle her hafta 1 ders saati çalışacağımız yeri atölyemiz haline getirmek üzere neler yapılacağı üzerine düşünüldü. Okul tarafından bu çalışma için önerilen kantin bölümünü, çalışma yerimizi tarifleyecek şekilde ipler ve kumaşlarla bölerek kendi mekanımızı yaratma kararı alındı.

 

 

 

2. Hafta  

Amaç       : Belirli boyutlarda kesilmiş kumaş parçalarını boyamak amaçlandı.

 

Süreç      : Atölyeyi oluşturmak için kullanılacak kumaşlar, su bazlı boyalarla boyandı. Kumaşlar, “kendi parkınız nasıl olsun isterdiniz” sorusuyla başlayan konuşmalar eşliğinde, eğlenerek ve boyaları, fırçaları, kısıtlı mekanı paylaşarak ve zamanı çok verimli kullanabilerek boyandılar.

 

3. Hafta  

Amaç       : Boyanan kumaşlarla mevcut mekanı bölerek çalışmaya başlamak; parka ait duyumları keşfetmek üzere konuşmak ve tartışmak amaçlandı.

 

Süreç      : Konuşmalar başladığında, anlık bir kararla bahçeye çıkma kararı alındı. Bu durumda okul bahçesinde bulunmak, ders saatinde kazanılan bir hakla özgürlük alanı oldu. Atölye mekanını bölmek üzere hazırlanmış kumaşlarla bahçede sadece oyun oynandı. Kumaşlar; top oldular, pelerin oldular, uçurtma oldular...

 

Gezi                

Amaç       :  “Park Atölyes”inden ve “Zaman ve Kent Atölyesi”nden bir grup öğrenci ile, okuldan 2 hocanın eşliğinde; Anadolu Medeniyetleri Müzesi, Kale ve civarı, Roma Hamamı, Beştepe Tümülüsünü kapsayan bir gezi ile Kentin katmanları-bu kentin tarihine tanık olan yerler-müze... gibi kavramları açarak ve tartışarak, görerek deneyimlemeyi amaçlayan bir gezi düşünüldü. Rastladığımız duvarlar, ağaçlar, banklar, taşlar,yollar ... üzerinden” kendi parkımız” kavramını birleştirerek ifade etmek gayreti önemsendi.

 

Süreç      : Anadolu Medeniyetleri Müzesi, rehber eşliğinde gezildi.  Park atölyesi öğrencileri ile, müzenin bahçesinde “duyumlar üzerinden parkı algılamak” konulu bir çalışma gerçekleştirildi. Ağaç-toprak-beden-duvar-delik-yüzey-hava-renk-koku-duygu... temaları kapsamında bedeni kullanarak bahçedeki küplerle, ağaçlarla, toprakla ve canlandırmalar eşliğinde bildik park tanımını açmak ve yeniden sorgulamak olanağı elde edildi.  Beden kullanımı ile duvar-yol-köprü-ağaç... canlandırmaları yapılarak bunlara ilişkin olası gündelik hikayeler drama olarak çalışıldı. Daha sonra Roma Hamamı gezildi. Bilgilenmeler eşliğinde mekanı yürüyerek,  fakat orada oynayamadan vakit doldu, dönüşte Beştepe Tümülüsüne uğrandı. (EK 3-4)

 

4. Hafta

Amaç       : Geziye katılan öğrencilerle müze bahçesinde yapılan beden çalışmalarının ortama aktarılması ve maket çalışmasının başlaması amaçlandı.

 

Süreç      : Gezide yapılan çalışmanın aktarımı mümkün olmadı. Çocuklar, maket malzemelerini görmekten ve başlama isteğinden kaynaklanan sabırsızlıkla, kendi parklarını, olmasını istedikleri gibi, verilen malzemelerle tasarlayarak maketle ifade etmeye başladılar. Tüm malzemeler yürütücülerin beklemediği kadar büyük bir hızlılıkla ve kararlılıkla maketlere yerleştirilmeye başlandılar. Vaktin kısıtlı oluşuna rağmen maketlerin büyük kısmı tamamlandı.

 

5. Hafta              

Amaç  : Maketlerin tamamlanması ve öğrencilerin maketlerinde anlattıkları parka ait tanımı yazı ile ifade etmeleri amaçlandı.

 

Süreç  : Bir çok öğrenci, önceki hafta, kendi maketinde  olmasını istediği elemanlar için gerektiğini düşündüğü birtakım yeni malzemelerle geldiğinden, bu yeni malzemelerle maketler tamamlandı. Öğrencilerin büyük bölümü, maketlerinin düşündükleri ve düşledikleri parkı büyük ölçüde yansıttığını ifade ettiler. (EK 5-6)

 

 

 

 

 

EK 1 ...Çalışma için önerilen ve mimarlığa da ait olduğu düşünülen  kavramlar üzerine...

 

Duyumlarla “park”ın oluşumunu yakalamaya çalışmak...

Parklara ait olanı keşfetme çabası...

Kent içinde, kent dışında özel olarak ayrılmış park alanlarıyla tanışmak.

Bu duyuma ait olan eylemlere ve oluşlara ait veriler yakalamak.

Parkın bildik tanımını açmak ve tanımı giderek açılan bir şekilde incelemek...

 

 

*        Açık alanda oyun oynamak   Saklambaç

                                               Hareketli oyunlar

                                               ...

*        Toplu olarak, bedene ait hareketler yardımıyla zıtlıklar üzerinden bazı kavramlara açılım ve

eğlenerek bu kavramları yeniden düşünmeyi sağlamak.

 

Işık-Gölge

Açık alan-Kapalı alan

Ağaç-Çalılık

Bina-Bahçe

Boşluk-Doluluk

Sakin-Haşarı

Yaramaz-Uslu

...

 

*        Olası görsel malzeme ile insanlar... Bunlara ilişkin duygular üzerine hikayeler oluşturmak.

 

                                      Bu adam, yorgun olabilir. Dinlenmek için buraya gelmiş.

                                      Bu kadın üzgün, o yüzden duvara yaslanmış...

Bu çocuklar derste çok yorulmuş olabilirler, o yüzden yatarak                            gökyüzüne bakıyorlar....

 

 

*        İleri aşamada, bedeni  ve sesi kullanarak kente ait parçaları ifade etmek.

         Efektler - ritmler keşfetmek.

Yere, çimlere, taşduvarlara, ağaçlara... temas ederek; sarılarak, sürünerek, yatarak, dokunmak ve seslerini dinlemek, dokularını tanımak...

 

 

**      İnsan sesi kullanarak...       kentin sesi

                                               yağmurda kent

                                               okul çıkışı

                                               taşduvarın sesi

                                               ...

 

**      Tekil bedenlerden oluşan  birleşimlerle kent yaratma (oyunu?)

 

                                      Kıvrımlı yol

                                      Otoyol

                                      Köprü

                                      Duvar

Sokak

Meydan

Park

Durak...

 

EK 2...sorular...sorular...sorular...

gözlerimi kapadığımda neredeyim? dünyayı nasıl anlayabilirim? kendimi nasıl anlatabilirim? düşündüklerimi nasıl aktarabilirim? ellerimle neler yapabilirim? gözlerimle kulaklarımla bedenimle...araçlarım neler olabilir? çalışmak için nasıl bir yere ihtiyacım var? arkadaşlarımın düşündükleri ve  yaptıklarıyla benimkiler nasıl bütünleşebilir? birlikte neleri başarabiliriz? boşluğu hissedebilir miyim?nelere dokunabilirim? nasıl tanışabilirim? nasıl hissedebilirim? nasıl duyabilirim? nasıl dinleyebilirim?

 

 

 

 

 

EK 3... Anadolu Medeniyetleri Müzesi bahçesinde yapılan  çalışmadaki ses kaydından alıntılar...

 

 

...Daha iyi hissedebilmek için neler yaparız?

Kokladık, dokunduk, dinledik, gördük.

 Gözlerimizi kapattık rüzgarı dinledik

Işığı ve rüzgarı hissettik.

 Çimenleri.... hissettik.

Ağaçlara sarıldık ve onlarla  herkes farklı oyunlar oynadı.

Evcilik, dans, dönüş vs.

 Çimenlerde yuvarlandık.

 Duvar oluşturduk. Duvarın çevresine tepkileri.

Eğimli duvar, yıkık duvar.

Ağaç olduk (elde kozalaklar)

 

 

Duvar; geç-gel-geçebilirsin diyor

Aramızda bir bağ kuruluyor.

Kemer

Duvar dibine işeyen köpek (Doğu’nun fikri)

 

Yuvarlak Duvar-çeşme-insan ilişkisi-Alara

 

Önce normal duvar-köpek geçince mimikler değişiyor.

 Yüzünü yıkayan insanlar

Çeşme duvarının şarkısı

Heykellerle ilişki halindeki çocuklar

 

 

Parkta ne yaparız?

Oturur, kuğulara yem verir, yürürüz.

Bank, süs havuzu, balık tutanlar, balıkları inceleyenler-köprü...

 

Köprü olması için nasıl bir yer gerekir?

İki farklı yer olur...

 

Yol, salıncaklar.

Düz bir yol-kıvrımlı bir yol

 

(Duru).. Kenarlarında çalı olan yol

Doğu... Yola doğru ağaç

 

Saklambaç ... Sınır belirleme...

Doğu ebe.

 

Tek sıra kıvrımlı yol

... Ve tren oldular.

 

 

 

 

 

 

 

EK 4...Çalışma sürecinde, -maket çalışması öncesi- öğrencilere;

 

Kendilerinin kent üzerinde bir oluşumu istemek/arzu etmek/dilemek hakkına sahip oldukları,

 

Kendi istediklerinin ne olduğunu nasıl tanımlayacakları / tanım için araçlara nasıl ulaşacakları...

 

Üzerine düşünmelerini pekiştirmek adına yöneltilen / dile getirilen /  kavramlar üzerine...

 

 

KENDİ PARKIM NASIL OLSUN İSTİYORUM?

 

Görevliler (Güvenlik için)

Uzun nehir

Havuz

Yeşillik (Bol bol)

Salıncak (Sıra beklenmeyecek kadar)

Banklar

Yiyecek içecek yerleri

Hayvanlar (Kuğulu park gibi (örnek))

        

 

                           

 

Evcil ve çiftlik hayvanlarının bulunduğu

Etrafı sularla çevrili, köprülerle geçilen

Eğlenmek için bir çok alet ve oyuncak bulunan

Minderler

Çiçekler, ağaçlar

İhtiyaç yerleri

                                     

 

Çiçekler ve ağaçlarla çevrili

Su kenarında çocukların olduğu Eğlenceli olan bir yer.

 

                                     

Ben kum dolu  renkli bir park istiyorum.

 

Çok ağaçlı

 Her yer çim

Köpeklerin girebildiği

İçinde akarsu olan

Veteriner olan

Bir park.

 

                                     

Ağaç

Kum

Salıncak

Çakıl

Kaydırak

Tahtıravalli

Hayvanlar

Sesler

Çılgın renkler olsun isterdim.

EK 5...Çocukların Ulus gezisine ve çalışmanın geneline ilişkin görüşlerinden alıntılar...

 

 

 

“... Bu çalışmada benim için farklı olan şey mimarlığı makette veya kağıtta değil, çok farklı yerlerde  konuşmak ve öğrenmek oldu.”

 

 

“... Bu çalışmada karşılaştığım, bana farklı gelen şey,  hiç alakası olmayan objelerle bile bazı şeyleri yapabilir ya da yaratabiliriz.”

 

 

... Harikaydı. Eski hamamlar, ölmüş insanların mezarlarını gezmek çok güzeldi ve her şey çok ilgimi çekti.”

 

 

“... En çok geziyi sevdim. Çünkü tarihi yerler gezmeyi ben çok severim. Buna çok sevindim. Ulus’un çoğunu gezdim ve güzel yerler gördüm. Güzel bir geziydi, yeni arkadaşlar edindim, ve mutlu oldum.”

 

 

... Müze bahçesinde saklambaç oynadık, toprağı kokladık, ağaçlara sarıldık, çok güzeldi.”

 

 

...Doğayla iç içe bir çalışma yaptık, hepsi çok güzeldi ama çok kısa sürdü.”

 

 

.... Bana farklı gelen şey bu çalışmada hocaların bize kızmamaları.”

 

 

...Hepsi çok güzeldi. Fakat tarihi eserlerin üzerine çıkabiliyor,onları kırıp dökebiliyorduk. İçlerinde çöpler vardı. Bu benim hiç hoşuma gitmedi

 

 

“.. Ö”ğretmenlerin diğer öğretmenlere göre (Fransızca öğretmeni vb.) göre daha sevecen olması çok güzeldi.”

 

 

“...Maket yapmayı sevdim.Sevmediğim herhangi bir şey yoktu.”

 

 

“..Ankara’yı tekrar tanıdım.”

 

...

 

 

EK 6...Maket çalışmalarında dile getirilen park tasarımlarına ait ifadelerden alıntılar

 

 

 “... Maketim; binaların arasında ufacık bir eğlence parkı. Eğlencenin ufacık şeylerle olduğunu,  insanların binalar arasında eğlenme olanaklarının  ne kadar az olduğunu  belirtmek istedim, ama benim belirttiğim eğlence sosyal eğlencedir. Parkı yaptığım yer küçük boş bir arsa zaten. Ben bu parkı, annelere, çocuklara, çocuk ruhlu olanlara ve balık tutmayı sevenlere yaptım.  Söyleyecek bir şey yok, her şey ortada.”

 

 

“...Benim parkımın kapısında iki tane kedi var. Bunları Anıtkabir’in girişindeki aslanlar gibi düşündüm. Burada yılbaşı şenliği var. Banklar var. Parkımda ağaçlar var. Bu parkta hamak var! Ve çok güzel bir park oldu. Ayrıca  bir salıncak var, bu salıncak çok özel bir salıncak; çünkü hamurdan yapılmış.”

 

 

“...Makette mutluluğu anlatmaya çalıştım.Fakat malzemelerimi iyi kullanamadığım için parkım mutluluğu yansıtmadı. Parkımı kullananlara, sorunlarını unutmalarını, mutlu olmalarını, huzurlu olmalarını söylerdi.Büyüklere ise çocuklarını buraya getirmeleri gerektiğini söylerdi.”

 

 

“... Benim parkım, sokak arasındaki ufak bir parktır. Parkımda, eski zamanlardaki tekli salıncaklara benzeyen uzun bir salıncak, çok basit ama eğlenceli bir tahterevalli, kısa ve renkli, ufak çocuklar için  bir kaydırak var. Parkın asıl amacı spor yapmak olsa bile,  küçük çocuklar ve annelerinin boş vakitlerini değerlendirmeleri için olanak veren bir park. Zemini yumuşak topraktan ve bütün parklardan farkı, ortasında balık tutulabilecek ufacık bir havuzu olması. İşte hepsi bu.”

 

 

“...Makette Kızılderili parkı yapmak istedim, ayrıca yapmak istediğimi çok güzel yansıttı. Bence çocukların veya çocuk ruhlu insanların bu parka girip parktaki etkinliklere katılmalarını isterdim.”

 

 

...