ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ’NİN AOÇ PLANLARINI MAHKEME 20 GEREKÇEYLE HUKUKA AYKIRI BULDU, PLANLARI İPTAL ETTİ, ANKARALILAR VE ANKARA KAZANDI.

Ankara Büyükşehir Belediyesinin yapmış olduğu ve Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi tarafından 12.01.2007 tarih ve 207 sayılı kararla kabul edilen “Atatürk Orman Çiftliği Arazileri ve Doğal Sit Alanına ilişkin 1\25.000 Nazım İmar Planı ve 1\10.000 ölçekli Nazım İmar Planı ve Koruma Amaçlı Nazım İmar Planlarına” ait işlemin şehircilik ilkeleri, planlama esasları, kamu yararı açısından hukuka aykırı olması ve uygulanması halinde telafisi güç zararların doğmasına neden olacağından, öncelikli olarak yürütmenin durdurulması, yürütmenin durdurulması istenen işlemlerin;

• şehircilik ilkeleri,
• planlama esasları,
• kamu yararı açısından hukuka aykırı olması nedeniyle iptali için Ankara 13.

İdare Mahkemesi’nde açtığımız davada mahkeme AOÇ planlarını hukuka aykırı buldu.

Son yıllarda çıkartılan yeni yasalar ve değişiklik yapılan yasalarla Ankara’nın tüm alanlarında -tarihi kent merkezleri, sanayi alanları, yeşil alanlar, gecekondu vb- hızlı bir toplumsal, sosyal, mekânsal dönüşüm yaşamaktadır.

Bilindiği gibi, 21.06.2006 tarihi ve 5524 Sayılı Yasa ile Ankara Büyükşehir Belediyesi’ne Atatürk Orman Çiftliği (AOÇ )’nin Koruma Amaçlı İmar Planı yapma yetkisi tanındı. Böylece, 5524 sayılı yasa ile plan yapma yetkisini alan Ankara Büyükşehir Belediyesi hazırladığı “Atatürk Orman Çiftliği Arazileri ve Doğal Sit Alanına ilişkin 1\25.000 Nazım İmar Planı ve 1\10.000 ölçekli Nazım İmar Planı ve Koruma Amaçlı Nazım İmar Planları” ile AOÇ’yi de kapsamı altına aldı. 2006 yılında çıkartılan bu yasanın ardından, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi 12.01.2007 tarih ve 207 sayılı kararıyla “Atatürk Orman Çiftliği Arazileri ve Doğal Sit Alanına ilişkin 1\25.000 nazım imar planı ve 1\10.000 ölçekli Nazım İmar Planı ve Koruma Amaçlı Nazım İmar Planları yürürlüğe girdi.

Bu planlara karşı Mimarlar Odası Ankara Şubesi olmak üzere pek çok kurum dava açtı. Kamuoyuna yansıdığı biçimiyle kitle örgütleri, Atatürk Orman Çiftliği’nin Tarımsal, ekolojik niteliğinin ortadan kaldırıldığını, dünyanın hiçbir yerinde olmayan büyüklükte bir Hayvanat bahçesinin plana işlendiğinin, AOÇ arazisi içerisinden geçirilen otobanlarla kentin çiftlikten yararlanma hakkının ortadan kaldırıldığının altı çizildi. Açılan davaların ardından Ankara 13. İdare Mahkemesi, Mimarlar Odası Ankara Şubesi’nin talebini yerinde görerek, planları iptal etti. Aralık 2008 tarihinde alınan bu karar gereği Atatürk Orman Çiftliğinin hukuka uygun bir biçimde planlanması gerekiyor. Son günlerde ise Atatürk Orman Çiftliği alanının ihale yoluyla yeniden kullanılmasına ilişkin haberler kamuoyuna yansımaya başladı. AOÇ alanının değerleri, sorunları, potansiyellerini dikkate alan plan kararları ve bütüncül yönetim planı olmadan alan içindeki yapılar hakkında getirilen kullanım kararları ve bu çerçevede yapılan ihaleler ile alan plansız parçacı şekilde kullanılmakta ve mekansal değişim ve dönüşüm gerçekleşmektedir. Mevcut alanda planlama çalışmaları tamamlanmadan AOÇ üzerinde yeni ihale çalışmalarının başlaması kamuoyunda şüpheyle karşılanıyor. Bu kaygıların en başında da bugüne kadar çeşitli idari tasarruflar ve yasal düzenlemelerle giderek küçülen AOÇ arazisinin bir kez daha rant konusu olmasının kamuoyunda yarattığı endişedir. Mahkemenin planları iptal eden yirmi gerekçesini değerlendirmeden ve sonuçlarını yeni hazırlanacak plana yansıtmadan AOÇ üzerinde tasarrufta bulunulamaz. AOÇ, toplumsal, doğal ve tarihi kimliği ile korunup geliştirilmesi için iptal davasında mahkemenin 20 gerekçesi göz önünde bulundurulmalıdır.

İŞTE 20 GERÇEK GEREKÇE

1) Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu 2.6.1992 gün ve 2436 sayılı kararının ekinde AOÇ alanının korunması gerekli sit sınırlarını belirlenmiştir, buna karşın davanın konusu planlarda bu koruma alanı dikkate alınmamıştır.

2) AOÇ alanı 1. Derece doğal ve tarihi sit olarak tescil edilmiştir. Koruma Yüksek Kurulu’nun 5.11.1999 gün ve 659 sayılı ilke kararına göre,  “önceden süregelen tarımsal faaliyet ile bağ ve bahçeciliğin devam ettirilebileceği, bu kullanım dışında kesinlikle kullanılamayacağı” hükme bağlanmıştır. Buna karşın davalı planlarda tarımsal faaliyetler kısıtlanmış, çok küçük bir alana sıkıştırılmıştır.

3) Dava konusu planlar, Türkiye Cumhuriyeti’nin büyük olaylara sahne olmuş bir alanı kültür ve doğal varlık niteliğiyle korumasına engel niteliktedir.

4) Dava konusu planlarda gösterilen, hayvanat bahçesi, olimpiyat oyunları alanı ve spor parkı AOÇ’nin tarihi, kültürel ve doğal sürekliliğini sağlamasının önünde engel teşkil etmektedir.

5) Koruma alanı içinde, farklı kullanım biçimleri önerilmiştir. Bu alanda önerilen, hayvanat bahçesi, spor parkı, olimpiyat oyunları bu alanda yapılamaz. Bu yapıların yapılması halinde kalıcı yapılar ve kendine özgü alt yapılar içerecektir.

6) Bu yapılaşma AOÇ’nin 1. derece doğal ve tarihi sit niteliğini ortadan kaldıracaktır. Bu nedenle Koruma Kurulu’nun bu planları onaması hukuka aykırıdır.

7) Dünyanın en büyük hayvanat bahçesi, içinden Bronx nehri geçen, New York’taki hayvanat bahçesi olduğu, bu hayvanat bahçesinin büyüklüğünün 107 hektar olduğu, AOÇ üzerinde ön görülen hayvanat bahçesinin ise 800 hektara karşılık geldiği, bu kadar büyük bir hayvanat bahçesinin harcama kalemi olarak, Ankaralılara büyük bir mali yük getireceği ortadadır.

8) Bu mali yükün nasıl karşılanacağı, işletme ve idaresinin nasıl düzenleneceği, dava konusu planların eki olan raporlarda açıklanmamıştır.

9) Dava konusu alanının işlevleri tarihi süreçler ve yasayla belirlenmiştir. AOÇ alanının öncelikle bu işleve uygun kullanılması gerekir. Buna karşın, dava konusu planlar bu alan kullanımlarına aykırı bir biçimde planlanmıştır.

10) AOÇ alanında kuruluş amaç ve ilkelerine göre bir planlama ve alan kullanımı yaklaşımı geliştirilmelidir. Bunun içinde alan kullanımlarının öncelikli olarak tarımsal işletme ve araştırmaya yönelik olması gerekir.

11) Olimpiyat oyunları, spor parkı ve hayvanat bahçesi, AOÇ alanını üç büyük parçaya bölmektedir. Bu alan kullanımı AOÇ’nin tarihi ve kültürel kimliğini sürdürmesine engeldir. Bu biçimde bir alan kullanımı AOÇ İÇİN DOĞRU BİR ULAŞIM PALNLAMASI yapılmadığı anlamına gelmektedir. AOÇ alanında yaya öncelikli bir planlama geliştirilmelidir. Yüksek hızlı trafiğe elveren planlama yaklaşımı AOÇ’nin sonunu getirecektir.

12) AOÇ alanındaki araziler, tarımsal ÜRETİM, ARAŞTIRMA VE ÜRETİM kullanımları için geliştirilmelidir.

13) AOÇ alanında özel proje alanı olarak ayrılan alanların, niteliği ve kapsamı açık değildir. Oysa bu planlarda açıklık zorunlu koşuldur. Alan kullanım biçimleri belirsizlik taşıyamaz.

14). AOÇ planları nesnel değildir. Planlar hazırlanırken nesnellik temel kriterdir. Bu planlama yaklaşımı, AOÇ’nin tarihi, doğal ve kültürel özelliklerine uygun planlanmasına elverişli değildir.

15). AOÇ planları belirli bir planlama yaklaşımı içermemektedir. Alan kullanımları gelişi güzel belirlenmiştir. AOÇ arazilerinin çeşitlilik sunan değerleri dikkate alınmamıştır.

16). AOÇ arazilerine yönelik planlama yaklaşımı, tarımsal üretim ve eğitim ile kentleşme birlikteliğini sağlamaya yönelik değildir.

17). AOÇ planları herhangi bir incelmiş kültür ve düşünce söylemi katılmadan hazırlanmıştır. Hayvanat bahçesi, spor parkı, olimpiyat alanı olarak ad koyarak gelişmiş toplumun parçası olmayı niyet edinen bir yaklaşım ortaya konulamaz.

18). AOÇ planları yaklaşık yüz yıl öncesinin planlama yaklaşımını sunmaktadır.

19). AOÇ planları, basit işlevselciliği aşan, bir kültür ürünü olduğu gerçeğini göz ardı etmektedir.

20). AOÇ planları yeni bir kültür yaratma arayışının devamı olacak nitelikte bir planlama yaklaşımı sergilememektedir.

İşte bu yirmi gerekçe ATATÜRK ORMAN ÇİFTLİĞİ alanında, demokratik kitle örgütlerinin, bilim çevrelerinin, meslek odalarının ve halkın değerlerini göz önünde bulundurmayan planlama yaklaşımının iptal gerekçeleridir. Atatürk Orman Çiftliğini, kentin tarımsal ve kültürel değerlerini, ekolojik ve toplumsal zorunluluklarını göz önünde bulundurarak planlanması ve toplumun hizmetine sunulması gerekmektedir. Mimarlar Odası bu yönde çabasını devam ettirecektir. Basına ve kamuoyuna saygı ile duyurulur.

MİMARLAR ODASI ANKARA ŞUBESİ