ATATÜRK ORMAN ÇİFTLİĞİ SÜRECİ

Mustafa Kemal tarafından satın alınan 20 bin dekar arazi üzerinde “Orman Çiftliği” Adıyla 1925 yılında kurulmuştur. 1925-1937 yılları arasında yeni arazilerin alınması ile 52 bin dekar yüzölçümüne ulaşan Çiftlik, 11 Haziran 1937 tarihinde Atatürk’ün yazmış olduğu vasiyet mektubu ile T.C. Hazinesine hibe ve emanet edilmiştir. Başta “Devlet Ziraat İşletmeleri Kurumu”na bağlanan Orman Çiftliği daha sonra “Devlet Üretme Çiftlikleri Genel Müdürlüğü” bünyesine alınmıştır. 24 Mart 1950 tarihinde çıkarılan 5659 sayılı Kanun ile “Atatürk Orman Çiftliği Müdürlüğü” kurulmuş ve çiftliğin adı günümüze kadar gelen “Atatürk Orman Çiftliği” olarak değiştirilmiştir.

1950-1983 yılları arasında çıkarılan kanunlarla AOÇ arazisinin bir kısmı çeşitli kuruluşlara devredilmiş ya da satılmış, yüzölçümü 30 bin dekara kadar inmiştir. Devredilen bu arazilerin bir kısmı daha sonra yapılan özelleştirmeler aracılığı ile kamu mülkiyetinden çıkarak özel mülkiyete bile geçmiştir. 2 Haziran 1992 tarihinde Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunca doğal ve tarihi sit alanı ilan edilmiş, 20 Temmuz 1993 tarihinde ise Kurul AOÇ’nin sit sınırlarını belirlemiştir. 7 Mayıs 1998 tarihinde de AOÇ 1.Derece Sit Alanı ilan edilmiştir.

Koruma Kurulu kararları ile AOÇ üzerindeki yağma ve talan girişimleri bir süre duraklamış, ancak sit alanı içerisinde ruhsatsız ve kaçak yapılaşmalar sürmüştür. 8 Temmuz 2006 tarihinde 5524 sayılı “Atatürk Orman Çiftliği Müdürlüğü Kuruluş Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun” yürürlüğe sokulmuş ve bu değişiklik ile Ankara Büyükşehir Belediyesine Atatürk Orman Çiftliğinin “öncelikle üst ölçekli plan ve Koruma Amaçlı İmar Planı ve bunlara uygun her türlü imar planlarını yapma” yetkisi verilmiştir.

AOÇ alanını dilediği gibi kullanmasının önünü açacak bu yasal düzenleme ile yetkiyi alarak kolları sıvayan Ankara Büyükşehir Belediyesi çok kısa bir sürede “1/25000 Ölçekli Atatürk Orman Çiftliği alanları Nazım İmar Planı” ile “1/10000 Ölçekli Atatürk Orman Çiftliği Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı”nı hazırlayarak 12 Ocak 2007 tarihinde Büyükşehir Belediye Meclisinden geçirmiştir. Parçacı uygulamaları meşrulaştıran ve alanı bütüncül olarak ranta açmayı hedefleyen bu planların ve planları onaylayan belediye meclis kararının iptali istemiyle TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi, TMMOB Peyzaj Mimarları Odası ve TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası tarafından dava açılmıştır. Söz konusu meclis kararı ve planlar Ankara 13.İdare Mahkemesince 28 Kasım 2008 tarihinde iptal edilmiş, 17 Mart 2010 tarihinde de Danıştay 6. Dairesince iptal kararı onanmıştır.

Yargı kararları üzerine vakit kaybetmek istemeyen Büyükşehir Belediyesi bu kez aynı alan için “1/10000 Ölçekli Atatürk Orman Çiftliği Alanları Nazım İmar Planı ve 1. Derece Doğal ve Tarihi Sit Alanı Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı, 1/10000 Ölçekli Ulaşım Şeması ile 1/10000 Ölçekli Ulaşım Uygulama Projesi” ni 13 Ağustos 2010 tarihinde Büyükşehir Belediye Meclis kararı ile onaylayarak yürürlüğe sokmuştur. Bu planlar ve projelerde TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi, TMMOB Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi, TMMOB Peyzaj Mimarları Odası, TMMOB Çevre Mühendisleri Odası, TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası ve Ankara Barosu Başkanlığınca iptal istemiyle yargıya taşınmıştır. Yargı süreci devam etmektedir. Kasım 2010 tarihinde açılan davanın bilirkişi keşfi davanın açılmasından 16 ay sonra 30 Mart 2012 tarihinde yapılabilmiştir. Yargı sürecindeki bu yavaş işleyiş Ankara Büyükşehir Belediyesinin plan uygulamalarını hızlandırmış ve planın iptal istemindeki en önemli unsur olan hızlandırılmış trafik yollarının bitme aşamasına gelmiş olmasına neden olmuştur. AOÇ içinden Doğu-Batı ve Kuzey-Güney doğrultularında 40 metre gibi geniş profille geçen bu otoyolların yapımı sırasında önemli ölçüde ağaçlık alan ve yeşil örtü tahrip olmuştur. AOÇ alanları içine hızlandırılmış trafiğin alınmasıyla Çiftlik tüm özelliklerini kaybedecek, daha sonra da çiftlik ve orman niteliklerinin kaybolması sonucunda da yapılaşmaya ve ranta açılacaktır.

ORMAN GENEL MÜDÜRLÜĞÜ GAZİ TESİSLERİ

Atatürk Orman Çiftliği Alanları Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı ve bu planın eki olan Ulaşım Planı hakkındaki yargı süreci devam ederken ve Büyükşehir Belediyesinin inşaat faaliyetleri son hızla sürerken, AOÇ Alanları planlama çalışmaları kapsamındaki Orman Genel Müdürlüğü Gazi Tesisleri alanında beklenmedik bir gelişme ortaya çıkmıştır. Önce Orman Genel Müdürlüğünün kendisi bu alan için basit onarım ve tadilatların yapılabilmesi gerekçesiyle  Koruma Amaçlı İmar Planı yaptırma girişiminde bulunmuş ancak plan yaptırma ve onama yetkisinin olmadığı ortaya çıkınca bu iş Ankara Büyükşehir Belediyesine bırakılmıştır. Bu noktadan sonra gelişmeler oldukça hızlı seyretmiştir.

10 Ağustos 2011 : Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun 10.08.2011 tarihli ve 6281 sayılı kararı ile Orman Genel Müdürlüğü Gazi Tesislerinin 1. Derece Doğal ve Tarihi Sit Alanı şerhi kaldırılmış ve sadece 3. Derece Doğal Sit Alanı olarak tescil edilmiştir. Tarihi Sit statüsü ise tamamen kaldırılmıştır.

12 Ağustos 2011 : Orman Genel Müdürlüğü Gazi Tesisleri Alanı 1. Derece Doğal ve Tarihi Sit Alanı 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı İmar Planı Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 12.08.2011 tarihli ve 2484 sayılı kararıyla onaylanarak kesinleşmiştir.

21 Ekim 2011 : Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun 10.08.2011 tarihli ve 6281 sayılı kararının yürütülmesinin durdurulması ve iptali istemiyle meslek odalarınca dava açılmıştır.

Kasım 2011 : Orman Genel Müdürlüğü Gazi Tesisleri Alanı 1. Derece Doğal ve Tarihi Sit Alanı 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı İmar Planının yürütmesinin durdurulması ve iptali istemiyle meslek odalarınca dava açılmıştır.

2 Şubat 2012 : Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Ankara-1 Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonunun 2 Şubat 2012 gün ve 15 sayılı kararıyla; Atatürk Orman Çiftliği 1. Derece Doğal ve Tarihi Sit içerisinde yer alan mülkiyeti Atatürk Orman Çiftliği Müdürlüğüne ait 2100 ada 16 parsel ve mülkiyeti Atatürk Orman Çiftliği Müdürlüğü ve Ankara Büyükşehir Belediyesine ait olan 13585 ada 12 parselin bir bölümünü de içine alan ve OGM Gazi Tesislerine komşu yaklaşık 7 hektarlık alanın 1. Derece Doğal ve Tarihi Sit Alanı şerhinin kaldırılmış, sadece 3. Derece Doğal Sit Alanı olarak tescil edilmiştir.

3 Şubat 2012 : Kültür ve Turizm Bakanlığı Ankara Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun 3 Şubat 2012 gün ve 468 sayılı kararıyla; Atatürk Orman Çiftliği 1. Derece Doğal ve Tarihi Sit içerisinde yer alan mülkiyeti Atatürk Orman Çiftliği Müdürlüğüne ait 2100 ada 16 parsel ve mülkiyeti Atatürk Orman Çiftliği Müdürlüğü ve Ankara Büyükşehir Belediyesine ait olan 13585 ada 12 parselin bir bölümünü de içine alan ve yaklaşık 7 hektarlık alanın yürürlükteki mevzuat ile yürürlükteki ilke kararlarındaki 1. Derece Doğal Sit Alanı özellikleri taşımadığı, bölgedeki bitki dokusunun insan eliyle oluşturulan yapay bir çevre olarak geliştirildiği gerekçeleriyle söz konusu alandaki 1. Derece Doğal Sit şerhi kaldırılarak sadece 3. Derece Doğal Sit Alanı olarak tescil edilmesine ilişkin Ankara Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonunun 02.02.2012 gün ve 15 sayılı kararı uygun görülmüştür.

28 Şubat 2012 : Orman Genel Müdürlüğü Gazi Tesisleri alanının “Başbakanlık Hizmet Binası” yapılmak üzere TOKİ’ye devredilmesine ilişkin protokol Başbakanlık, Orman Genel Müdürlüğü ve TOKİ arasında imzalanmıştır. Bu protokolün iptali için de meslek odalarınca dava açılmış, mahkeme davanın ehliyet yönünden reddine karar vermiştir.

30 Mart 2012 : Ankara-1 Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonunun 02.02.2012 tarihli ve 15 sayılı kararı ile Ankara Kültür Varlıklarını koruma Bölge Kurulunun 03.02.2012 tarihli ve 468 sayılı kararlarının yürütmesinin durdurulması ve iptali istemiyle meslek odalarınca iki ayrı dava açılmıştır.

Orman Genel Müdürlüğü Gazi Tesisleri başından beri Başbakanlık Yerleşkesi olarak düşünülmüş fakat önceleri kamuoyundan gizlenmiştir. Daha sonra planlama çalışmaları sırasında gerçek ortaya çıkmıştır. Gazi Tesislerinin yeterli gelmemesi üzerine Atatürk Orman Çiftliğinden 7 hektarlık bir alan daha plan alanı kapsamına dahil edilmiştir. Bu alanın da sit dereceleri ilgili kurullar tarafından derhal düşürülmüş ya da tamamen kaldırılmıştır.

Başbakanlığın AOÇ’ye yerleşmesinin gerekçesi olarak gösterilen “çalışmaların gerekli GİZLİLİK içinde yürütülmesi ve GÜVENLİK önlemlerinin en üst düzeyde gerçekleştirilebilmesi” için bu alanlar da yetmeyince

27 Nisan 2012 : Orman Genel Müdürlüğü Gazi Tesisleri ile Atatürk Orman Çiftliği alanlarından toplam 90 hektarlık alanın Başbakanlık Yerleşkesi yapılmak üzere 5393 sayılı Belediye Kanununun 73. maddesine göre Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı ilan edilmesine ilişkin 16.4.2012 tarihli Bakanlar Kurulu kararı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Bakanlar kurulunun bu kararına karşı da yargıya başvurulmuştur.

3 Temmuz 2012 : Mimarlar Odası Ankara Şubesi ve Peyzaj Mimarları Odası Çevre ve Şehircilik Bakanlığından Atatürk Orman Çiftliğinin kültürel peyzaj alanı olarak tescil edilmesi için Unesco’ya iletilmesini talep etmiştir. Bakanlık bu talebi reddetmiştir, bu konu da yargıya taşınmıştır.

9 Eylül 2012  : Ankara İli Yenimahalle İlçesinde bulunan alanın Atatürk Orman Çiftliği Hayvanat Bahçesi Yenileme Alanı olarak kabul edilmesine ilişkin 09.09.2012 tarih ve 28406 sayılı Resmi Gazete ’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Atatürk Orman Çiftliği alanında bu kadar geniş bir alanın Hayvanat Bahçesi yapılıp yapılamayacağı tartışmaları ise kamuoyuna taşınmıştır. Bu karara karşı da meslek odalarınca dava açılmıştır.