BASIN BİLDİRİSİ…BASIN BİLDİRİSİ…BASIN BİLDİRİSİ…BASIN BİLDİRİSİ…BASIN BİLDİRİSİ…

ATATÜRK ORMAN ÇİFTLİĞİNDE NELER OLUYOR?

24.3.1950 tarih ve 5659 sayılı Atatürk Orman Çiftliği Müdürlüğü Kuruluş Kanuna eklenen, 21.06.2006 tarih ve 5524 sayılı Atatürk Orman Çiftliği Kuruluş Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun ile birlikte Ankara Büyükşehir Belediyesine;

- Yol, meydan, alt geçit, üst geçit, raylı geçiş, tünel ve yer altı hizmetleri için kamu yararı gözetilerek planlama,

- AOÇ mülkiyetinin dış çeperlerinde Mülkiyet mülahazasıyla hukuki ihtilafların olduğu plan bölgesinde kamu mülkiyet hakkını azaltmak ve herhangi bir değer kaybına sebebiyet vermeksizin ada ve parsellerde düzenleme hakkı,

- Atatürk Orman Çiftliği arazilerinin planlarında görülen ve yasa metninde de anlaşılacağı üzere fiilen kullanılan Hayvanat Bahçesi’nin Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ve Atatürk Orman Çiftliği arasında yapılacak protokolle Hayvanat Bahçesi içerisindeki işletmelerle intifa hakkı verilmektedir.

5524 sayılı kanuna dayanarak Atatürk Orman Çiftliğine dair Büyükşehir Belediyesi Koruma Amaçlı İmar Planı hazırlayarak meslek odaları ve üniversitelere 17.10.2006 ve 27.10.2006 tarihlerinde olmak üzere iki adet tanıtım toplantısı düzenlemiştir. Son olarak da plan AOÇ Nazım İmar Planı ile birlikte 27 Kasım 2006 tarihinde Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu toplantısında görüşülmüştür. Tüm bu toplantılara katılan Şubemiz hazırlanan planı ve gerçekleştirilen toplantıları değerlendirmiştir.

1. Hazırlanan planda göze çarpan önemli konulardan bir tanesi genç Cumhuriyet Tarım Endüstrileşmesine model olan üretim alanlarının AOÇ’den çıkartılmasıdır. AOÇ, modern tarım ve tarımsal sanayinin gelişimine katkı sağlayacak, önemli bir “model-kurum” olarak tasarlanmıştır; dolayısıyla bu anlayışın sürdürülebilirliğinin sağlanması amaç olmalı; ancak günümüzde benzer bir model arayışını Türkiye ve özellikle Ankara’nın ileri teknoloji kullanımını içeren sanayi gelişimiyle ve kentin araştırma ve eğitim potansiyeliyle birlikte düşünmelidir. Batı’da bir çok tarımsal kullanım alanı, bostan, bahçe kent içinde kalmalarına rağmen tarihi niteliklerinden dolayı korunmaktadır.

Bugün kentsel alan içinde kalan Versailles’daki kralın sebze bahçesi “Potager du Roi” eski işlevini sürdürmekte, yine tarımsal ürünler elde edilmekte ve bunlar günümüzde kral için değil, halka satışı yapılmaktadır, tıpkı AOÇ’nin yaptığı gibi.

Atatürk’ün ileri görüşlülüğü ile önerdiği örnek çiftlikler bugün Avrupa’da yeni kurulmaktadır ve bunların yaygınlaşması için hızla bir örgütlenme süreci yaşanmaktadır. Bu örgütler şunlardır:

EISA                (Europecun Institute  for Sustainable development in Agriculture)

FARRE (Forum de L’agriculturg raisonnẻ respectueuvse de L’environnement)

FILL                 (Fördergemienschaft İntegrierte Landlbewirtschoftung ) Luxemburg

FNL                  (Fördergemeinschaft  Nachhaltige Landwirtschaft) Almanya

LEAF               (Linking Environment and Farming ) İngiltere

ODLİNG İ BALANS İsveç

2. Benzer bir biçimde, tarımsal alanlarda edinilecek açılımların, özelde hayvancılık ve genelde ise, hayvan-bilimleri (zooloji) açısından da önemli olduğunun görülmesi gerekir; dolayısıyla Ankara’ya kazandırılması gereken, salt eğlence ve tüketime odaklı bir “safari park”tan veya hayvanat bahçesinden öte olmalıdır. Bu tür ortamların, servis sektörü dışında üretime doğrudan katkı sağlamadığı ve yüksek katma değer yaratmadığı bilinmektedir. Hayvan türleri üzerine, örneğin genetik mühendisliği alanında faaliyet gösteren bilimsel nitelikli kurumsallaşmaların araştırma mekanları ve uygulama alanlarının, AOÇ içerisinde yer alması olasıdır. Böylelikle uygulamalı bilimlerle, görerek edinilen eğitici faaliyetlerin birlikteliğinin önü açılabilecek, yüksek donanım ve kalifiye iş-gücü için, ileri teknoloji kullanan istihdam olanakları yaratılabilecektir.

3. Koruma planı sözcüğü, plan içeriğiyle uyuşmamaktadır. Planın neyi ne kadar, hangi araçlarla koruduğu belli değildir. Koruma planı ile standart planı birbirinden ayıran hususların neler olduğu belirsizdir. Öneri planda AOÇ alanlarının en önemli kentsel peyzaj elemanı olabilecek Ankara çayı göz ardı edilmiş varlığının farkına bile varılmamıştır. Adının koruma planı olmasına karşın plan Atatürk Orman Çiftliği arazisi kullanım dengelerini altüst etmektedir. AOÇ’nin mevcut kullanım büyüklüleri şöyledir:

Plan eki kullanım büyüklük ve oranlarına göre dağılım

Yukarıdaki değerlerden de görüleceği gibi AOÇ’nin temel fonksiyonları olan alan kuru/sulu tarım, fidanlık, zirai üretim yüzde 31.2 + 34.4 =65.6’dan planda kullanım dağılımındaki ilk iki kullanım yerine sayıldığında yüzde 9.4 + 29.6 = 39.0’a gerilemektedir.

4. Öneri Planın dayanağı olan Hayvanat Bahçesi ve Olimpiyat köyü konusunda da Büyükşehir Belediyesi planlı hareket etmemektedir. Planın eki mekansal kullanımlar tablosundan anlaşılacağı gibi Hayvanat Bahçesinin alanı 987.84 ha’dır. Bu büyüklükteki bir Hayvanat Bahçesinin yapımı ve bakımı hususunda hiçbir araştırma yapılmadığı hissi uyandırmaktadır. Avrupa ülkeleri başkentlerindeki (ki bazı başkentlerde Hayvanat Bahçesi de bulunmamaktadır.) Hayvanat Bahçelerinin büyüklükleri aşağıdaki gibidir.

Yukarıdaki Hayvanat Bahçelerinin ortalama büyüklüğünü 25 ha olarak alırsak, planda önerilen Hayvanat Bahçesi alanı ortalama 40 misli büyüklüktedir. Buradan yola çıkarak acaba gelişmiş denilebilecek bu ülkelerde hayvanlara bizden daha mı az değer verilmektedir? Yoksa yoğun bakım isteyen bu alanın kontrolünün sağlanması mı hedeflenmektedir?

5.                  Olimpiyat köyü konusunda da, Olimpiyatlar için seçmelerde ülkeler önceden bir altyapı hazırlığına girişmemektedirler. Adaylıkları ile birlikte olimpiyat oyunları için sunabilecekleri alt yapı taahhüdünde bulunmaktadırlar ve bunlarla ilgili standart ve büyüklükleri beyan etmektedirler. Kazanan ülkeye hazırlanması için 6 – 7 senelik bir süre tanınmaktadır. Ankara böyle bir olay için aday değildir. Aday olsa bile en az 15 – 20 yıl sonrası söz konusu olabilecektir. Oysa ki Yasa’da Belediye’ye tanınan intifa hakkının 10 yılı aşmamak üzere tanındığı belirtilmektedir. Kaldı ki yasa koyucular Atatürk Orman Çiftliği arazileri üzerinde bu tür yapılaşmaya izin tanımamışlardır.

6. AOÇ içerisine ve çevresine 30 adet altgeçit yapılması planlanmaktadır. Böylesi bir planlama anlayışı AOÇ’nin kamuya kazandırılmasından öte araç odaklı bir planlama anlayışıdır. Yapılacak bu altgeçitlerle birlikte özel araç edinimi teşvik edilmekte, Ankara’yı içinden çıkılamaz bir araç ve trafik yoğunluğuna itelemektedir. Diğer taraftan geçtiğimiz yıl bu altgeçitlerde ve çıkışlarında meydana gelen trafik kazları da hiç yaşanılmamış gibi davranılmaktadır.

Planı sonuç olarak değerlendirsek; yapılan plan ile AOÇ Safari Park haline gelmekte, ne olduğu belirtilmeyen mekanlarla tanımsızlaştırılmaktadır. Bu durum erken Cumhuriyet döneminin örnek mekanlarından birinin daha özgün niteliğinin yok olmasına neden olmaktadır. Bu durumdan kanunun ve planın hazırlanması sürecinde uzlaşan tüm kesimler sorumludurlar.

TMMOB MİMARLAR ODASI ANKARA ŞUBESİ