BÜYÜK ANKARA OTELİ ŞERH RAPORUDUR   :

26 OCAK 2007

 

Başkent Ankara kuruluşundan günümüze kadar gerek yapılı çevresi ile gerek toplumsal yapısı ile Cumhuriyet tarihinin aynası olagelmiş ve modernleşmenin Anadolu’ya yayıldığı örnek kent yapısı ile her zaman öncü olmuştur. Cumhuriyet dönemin kent gelişimi incelendiğinde, ilk hükümet binalarının yapıldığı ve yoğunlaştığı Ulus semti yeni başkentin önemli bir bölgesidir. 1920’li 1930’lu yıllarda genç devletin yönetim, idari, sosyal, kültürel, finans merkezi olarak oluşturulan Ulus’ta, bu dönemde inşa edilmiş olan Ulus’u Çankaya’ya bağlayan kentin ana güzergahı Atatürk Bulvarı’nda 1950’li yıllardan itibaren Türkiye Büyük Millet Meclisi ile birlikte çeşitli hükümet binalarının ve prestij yapılarının konumlandığı gözlemlenmektedir. Şehrin ana damarı, ana ekseni olan Atatürk Bulvarının önemli yapılarından bir tanesi de Büyük Ankara Otelidir.

 

Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin karşı sırasında meclis ile iletişimi olan Büyük Ankara Oteli bu konumuyla, Cumhuriyet’in ilk yıllarında Ankara Palas Oteli’nin dönemin Ulus’ta yer alan Meclis binası ile kurduğuna benzer bir ilişkiyi yeni Meclis binası ile kurmaktadır. Emek İşhanı’ndan sonra bulvar üzerinde yüksek yapılanmanın ilk örneklerinden biri olan yapı aynı zamanda mimari özellikleri ile Türkiye’de mimarlık alanında modern hareketin evrimine öncülük yapmıştır.

 

İkinci Dünya Savaşı sonrasında etkin olan uluslar arası mimarlık biçiminin sade prizmatik bloklarına tezat olarak dar açılı geometrinin ürettiği hareketli bir biçimlenmeye sahip olan yapı “organik” olarak isimlendirilen yaklaşımı örneklemektedir. Bu tavır sadece binanın ana formunda değil, girişteki sivri saçaklar gibi detaylarda da tekrarlanır. Cephelerdeki çeşitlenme ve alüminyum güneş kırıcıların getirdiği hareketlilik de aynı plastik arayışın izleridir. Büyük Ankara Oteli modern mimarlık dili yanı sıra mimari kalitesiyle de Türkiye’de eşine az rastlanır, ender bir yapıdır.

 

Ünlü mimar Marc Saugey’in önemli yapıtları arasında yer alan yapı, uluslar arası mimarlık tarihi literatüründe de önemli binalar sınıfında yer almaktadır. Modern mimarlık dilinin önemli  sembollerinden olan yapı çok partili döneme geçiş ile birlikte TBMM karşısındaki konumu, ve Ankara’nın ilk beş yıldızlı otellerinden biri olması nedeniyle siyasal yaşamın hayat bulduğu önemli siyasi mekanlarından birisi olmuş ve yüzlerce ünlü siyasiyi ağırlamıştır. Yapı mimari değerlerinin yanı sıra İstanbul’da bulunan Pera Palas yapısında olduğu gibi siyaset tarihi ve kentliler için ayrıca anı değeri taşımaktadır.

 

Tüm bu sebeplerden dolayı Mimarlar Odası Ankara Şubesi  yapının ve çevresindeki dönem yapılarının ve alanın tescillenmesi yönünde Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğüne 31.08.2006 tarih ve 07/922 sayılı yazı ile müracaat etmiştir. Kültür ve Turizm Bakanlığı Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun 20.10.2006-1877 sayılı kararı ile yapının tescil talebinin uygun olmadığı kararını verilmiştir.

 

Büyük Ankara Oteli kültür varlığı olarak tescillenmemiş olsa da, gerek bir mimarlık ürünü olarak yüksek kaliteli tasarımı, gerek kent belleğinde edindiği yeri ile Cumhuriyet dönemimizin bir sembolü olarak gelecek kuşaklara aktarılması gereken belge niteliğindir.

 

TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesine yapılan 4 Aralık 2006 tarihli müracaat ile Ankara İli Çankaya İlçesi 5708 Ada 42 Parsel’de bulunan Büyük Ankara Oteli’nin tadilat projeleri için Mimar Gökhan H. Turgut imzası ile Proje Müellifi Sicil Durum Belgesi alınma talebinde bulunulmuştur. Parça parça yapılan niteliksiz mimari tadilat projeleri incelenmiş ve 2 Haziran 2005 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlülüğe giren Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Mimarlar Odası Serbest Mimarlık Hizmetlerini Uygulama, Tescil ve Mesleki Denetim Yönetmeliği ve TMMOB Mimarlar Odası Mimarlık Hizmetleri Şartnamesi ve Mimarlar Odası Mimari Proje Çizim ve Sunuş Standartları uyarınca plan, kesit ve görünüşlerde ölçü ve kot eksikliklerinden dolayı çizim standartlarına uygun olmadığından 6 Aralık 2006 tarihinde iade edilmiştir. Eksikleri tamamlanan ve mimari çizim kalitesi açısından belli bir çizim diline getirilen tadilat projesi Proje Müellifi Sicil Durum Belgesi alınma talebi ile 07.12.2006 tarihinde tekrar Şubemize iletilmiştir.  

 

Şube Yönetim Kurulumuz incelemeleri sonucunda yapının ender bulunan bir bina olması ve özgün kimliği ile gelecek kuşaklara aktarılması gereken bir yapı olması konusunda gerçekleştirilecek tadilatlarla birlikte binanın yapısında ve yapının mimari kimliğinde meydana gelecek değişimler üzerine çekinceleri bulunmaktadır. Söz konusu çekincelerden bir tanesi TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubenin yerinde yaptığı tespitlerde Şubeden Proje Müellifi Sicil Durum Belgesi alınmadan yapıda yapılan tadilatlar ve yapının restoran bölümünün yıkılmış olmasıdır.

 

Bu sebeple TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi 39. Yönetim Kurulu olarak yapının tadilat projelerinin incelenmesi ve değerlendirilmesi için değişik sektörlerde görev yapan (akademik, serbest vb) mimarlardan Ziya Tanalı, Esen Onat, Haluk Zelef ve şehir plancısı Erdal Kurttaş’tan oluşan Bina Komisyonun yapmış olduğu toplantılar ve bunun sonucunda hazırlanmış olan 16 Ocak 2007 tarihli raporları Ankara Şube Yönetim Kurulu 09.01.2007 tarih ve 45 nolu toplantısında görüşerek aşağıdaki hükümlerle birlikte:projenin şerhli onaylanmasına karar vermiştir. Yönetim Kurulunun Ankara Otelinin Tadilat Projesi ile ilgili çekinceleri aşağıdaki konulardadır.;

 

1. Bu yapının, sonraki nesillere, kendinden önce gelenleri yaptıklarıyla tanıtıp, değerlendirmelerine yardımcı olacak kadar da önemli olup Ankara kentinin hafızasında önemli bir yere sahip olduğu belirgindir.

 

2. Yapıldığından bu yana, yapıldığı günkü niteliklerini koruyabilen bu yapıda A (Yatak katları bloğu) ve B (Balo salonu bloğu) bloklarında plan tadilatı yoktur. C (Restoran bloğu), D (Havuz, mutfak v.b. bloğu), E (Tunus Caddesi tarafındaki idari blok) blokları, altında yer alacak otopark katlarını barındırma amacıyla yıkılıp, rölöve projelerine uygun olarak “tıpkı” biçimde inşa edileceği tarafımıza bildirilmiştir. “Tıpkı” biçimde denildiğinde, taşıyıcı sistemi bundan ayrı tutulmalıdır.

 

3. İç mekanlardaki değerler göz önünde bulundurulduğunda, neredeyse Ankara Otelinin simgesi haline gelen ve bir rampa ilişkisi ile bağlanan Lobi-Restoran ilişkisi kaldırılmıştır.

 

4. Eski ve yeninin yan yana konması sırasında bu ayrımı belirgin kılacak uyum ya da kontrast konusunda özgün, yaratıcı bir yaklaşım geliştirilememesi Gözlemlenmektedir.

 

5. Yapı, değişimi kolaylıkla kabul edecekmiş gibi görünmese de, koruma ve yıkıp yeniden yapma uygulamaları gibi çözüm bulunduğu gözlemlenmiştir.

 

6. Fonksiyonel açıdan binanın değiştirilmesi gerek sahibine gerekse Ankara kentine yeni katkılarda bulunabilmesi umulmaktadır.

 

7. Yapı kitlelerinde gabarilerin değiştirilmediği görülmüştür.

 

8. Ana kitleler yeniden inşa edilirken, kitle kompozisyonunu değiştirilmediği gözlemlenmektedir.

 

9. Dış cephe projesinde yalnız dikey güneş kırıcıların kaldırıldığı, Yatay unsurların bölücü karakterinin korunmaya çalışıldığı görülmüştür.

 

10. Yapının Tunus Caddesi tarafındaki, eskiden kullanılmayan cephesi değiştirilerek muhtelif girişler için kullanılacaktır.

 

SONUÇ OLARAK;

 

Yapılan inceleme sonucunda, mimari yapının, kütle, mekân, görünüş yenilenmeleri konularında gayret gösterilen bir çalışma olduğu ancak tadilat projesi ile binada meydana gelen değişimlerle varılan çizgi, binanın özgün yapısında değişikliklere sebep olduğu gözlemlendiğinden yukarıda yapılan değerlendirmeler nedeniyle şerhli onaylanmasına karar verilmiştir.

 

TMMOB MİMARLAR ODASI ANKARA ŞUBESİ

39. DÖNEM YÖNETİM KURULU