Tarih     : 09.06.2004

Sayı     : 07 / 782

ANKARA KÜLTÜR VE TABİAT

VARLIKLARINI KORUMA KURULU MÜDÜRLÜĞÜNE

Ankara kenti, özellikle başkent olmasından bu yana, bir diğer deyişle küçük bir kasabadan yeni Cumhuriyetin Başkenti kimliğine geçiş sürecinde, özgün ve önemli planlama kararlarına sahne olmuş ve bu kararlar doğrultusunda üretilen mimarlık yapıtları ile donatılmıştır. Ankara bu yönüyle, diğer kentlerimizde de izlenen ve genelde “Cumhuriyet Dönemi Yapıları” olarak tanımlanan yapı grubunun her türden örneklerini içeren bir kent kimliğine sahiptir.

Ankara kenti, Cumhuriyetin kurulma ve gelişim  aşamalarında hemen her tür yapıya ev sahipliği yapmıştır. Bakanlıklar ve Genelkurmay Yapıları merkezi örgütlenmenin, İş Bankası, Ziraat bankası, İller Bankası gibi yapılar ekonomik örgütlenmenin, Namık Kemal Mahallesi merkezi örgütlenmenin sivil uzantısının örnekleridir. Başkentimiz, İsmetpaşa kız Enstitüsü, Gazi Terbiye Enstitüsü (bugünkü Gazi Üniversitesi Rektörlüğü), Fen Fakültesi vb. çok sayıda eğitim yapısı ile  bu çeşitlilik ve zenginliğini eğitim alanında da korumuştur. Bu sayılan yapıların kimlikleri incelendiğinde sadece bir kenti temsil etmelerinin ötesinde tüm Ülkeyi temsil eden yapılar oldukları kolayca anlaşılacaktır.

TED Ankara koleji’nin Kurtuluşta bulunan yapı grubu kentin çok önemli bir mirasını oluşturmaktadır: Bu mirasın korunmasını ve değerlendirilmesini gerekli kılan nedenler şöyle sıralanabilir:

• Çağdaş koruma yaklaşımlarında artık “eski” ve “görkemli” olmak kavramlarının eski ağırlık ve belirleyiciliklerini yitirdikleri bilinmektedir. Bu kavramların yanı sıra, “belge değeri”, “anı değeri”, kimlik değeri”, “işlevsellik değeri” vb. birçok yeni ölçütün oluşması, mimarlık yapıtları ve bunların oluşturdukları dokuların yeni bir anlayışla ele alınmasını zorunlu kılmıştır. TED yapıları da bu yeni kavramlar ışığında incelenmek ve değerlendirilmek durumundadır.

• TED Ankara koleji yapılarının “anı değeri” vardır. Sosyal bir niteliği olan anı değeri, geçmişle olan bağlarımızı canlı tutan, belli bir zaman kesitindeki yaşamımızı hatırlamamıza yardımcı olan ve “insan” ögesinin odak noktasında bulunduğu bir kavramdır.

• TED Ankara Koleji Yapıları, “belge değeri” ne sahiptir. 1930’lu yılların sonundaki bir eğitim yapısı olarak , o dönemin tasarım anlayışını yansıtması açısından bu değeri taşımaktadır.

• TED Ankara Koleji “işlevsel” dir. Son yıllara kadar eğitim amacıyla kullanılıyor olması bu işlevselliğini kanıtıdır.

• TED Ankara Koleji, bir sivil toplum örgütünün (Türk Eğitim Derneği) girişimiyle oluşmuştur. 1938 yılında bir sivil toplum örgütünün girişimi dahi, korunması, değerlendirilmesi ve sosyal belleğimizden silinmemesi gereken önemli bir Cumhuriyet olgusudur,

• Kolej yapılarına bir grup olarak bakıldığında kent içinde bir küçük “kampus” oluşturulmasının amaçlandığı anlaşılacaktır. Basketbol salonu ve Kütüphane Binası bu “bütüncül anlayış” ın bir ürünüdür. Yapılar bu tasarım anlayışıyla da korunması gerekli özellik taşımaktadır.

• Mimari kimliklerinin incelenmesi bu başvurunun doğrudan konusu olmamakla beraber dönem mimarlığının uzmanları “mimari değer” in de yadsınamayacak ölçüde olduğunu ifade etmektedirler.

• Belki tüm bu özelliklerinin en önemlisi kentin ve ülkenin ortak belleğinin ayrılmaz bir parçası olmasıdır. Çünkü 50 yıldan fazla bir süredir verdiği mezunların Ülkenin her yerinde bulunması, bu ortaklığın Ankara kenti ile kısıtlı olmadığını, onun hakiki bir “ortak miras” olduğunu göstermektedir. Bu mirasın korunması ve değerlendirilmesi en azından onunla bütünleşmiş olan binlerce kişiye gösterilecek saygının bir yansıması olacaktır.

Mimarlar Odası Ankara Şubesi, mimari mirasla doğrudan ilgilenen bir grubun meslek odası olması, bulunduğu coğrafya itibariyle Ankara’nın kentsel kimliğinin korunması ve geliştirilmesi konusunda gerçekleştirdiği ve gerçekleştirmeyi sürdüreceği çalışmalarla, TED Ankara koleji yapılarının kent yaşamı içerisinde devamlılığının sağlanması için gerekli girişimlerde bulunmayı doğal bir görev saymaktadır. Odamızın 2003 yılında gerçekleştirdiği “Yapı Kimlikleri” sergisi,  Ankara’nın kimliğini oluşturan yapılara karşı takınılan olumsuz tavırlarla ilgili girişimleri (örneğin Körfez Lokantası), bunların bir uzantısı olarak bu kez TED Ankara Koleji Yapıları konusunda duyarlı olmasını gerektirmektedir.

Ekte sunulan özgün belgeler  ve değişik tarihlerde çekilmiş olan fotoğraflar, yapıların kısa da olsa özgeçmişini anlatmaktadır. Yukarıda sıralanan gerekçeler ve bu belgeler, TED Ankara koleji yapılarının, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yasasında, bir taşınmazın kültür varlığı niteliği kazanması için gerekli ölçütlere fazlasıyla sahip olduğunu açıkça göstermektedir. Bu nedenlerle, TED Ankara Koleji yapılarının taşınmaz kültür varlığı olarak tescili için gerekli işlemlerin gerçekleştirilmesini izin ve değerlendirmelerinize sunarız.

Saygılarımızla