Sayın Başkan Ulusoy,

Sayın Altan Ergut,

Sevgili meslektaşlarım,

Saygıdeğer Bayanlar ve Baylar!

 

Türkiye hakkında son aylarda çok tartışıldı. Türkiye, Avrupa Birliğine mümkün olduğunca hızlı bir şekilde katılmak istediğini açıkladığından beri, sürekli bir soru soruluyor : Türkiye ne kadar Avrupai?

 

Bu soru şüphesiz ne kolay ne de açık bir şekilde cevaplanabilir bir özelliğe sahip. Bu gün Mimarlar Odasında açtığımız „Modernliğin atılımı – Ankara 1923 – 48” sergisi, en azından şunu bize göstermektedir: Türkiye’nin mimaride 80 yıldan fazla bir süredir batı Avrupa etkilerine büyük bir açıklık mevcuttur. Özellikle başkent Ankara’da bu etkileri ve kültürel alışverişi bu güne kadar sayısız binadan okuyabiliyoruz.

 

Saygıdeğer Bayanlar ve Baylar!

 

Bu vesile ile sizleri, “Genç Türk Cumhuriyetinde Avrupalı Mimarların Etkileri” alt başlığını verdiğimiz, “Modernliğin Atılımı – Ankara 1923 – 48” sergimizin özel gösterisinde selamlıyorum. Esasen bu sergi Ankara şehrine ve mimarisine Alman veya batı bakışını değil, bilakis deyim yerindeyse iç bakışı göstermektedir: zira bu sergi Ankara Türk Mimarlar Odası tarafından hazırlanmıştır ve ben bu akşam bu odanın başkanını, Sayın Ali Ulusoy’u burada selamlamaktan kıvanç duyuyorum. Sevgili meslektaşım Ulusoy, bütün kalbimizle sizi burada selamlıyoruz!

 

Saygıdeğer Bayanlar ve Baylar!

 

“Modernliğin Atılımı” tabii ki tamamıyla birçok aşamayı kasteden bir başlık. Türkiye Cumhuriyeti’nin Atatürk tarafından kuruluşu, devletin ve dinin, bilimin ve inancın birbirinden ayrılması, Osmanlı toplumunu güçlü bir değişime iten yeniliklerdi. Yalnızca devrimlerin kendilerini, hem yerel hem de yabancı mimarlar tarafından gerçekleştirilen radikal bir yeni ve modern mimari lisanında ifade etmeleri, tutarlıydı.

 

Sayın Bayanlar ve Baylar!

 

Sizlere Çin, Fransa ve Danimarka sergi projelerinden sonra burada Mimarlar Odasında yeniden uluslararası bir sergiyi sunmaktan mutluluk duyuyorum. Nordrhein Westfalen Mimarlar Odası açısından Türkiye konusunu – burada örnek olarak başkent Ankara’yı – ele almamızın birçok iyi nedeni bulunmaktadır:

 

Almanya’da halen – Alman vatandaşlığını kabul edenleri saymaksızın - yaklaşık 1,8 milyon Türk vatandaşı yaşamaktadır. Kendileri bu suretle rakamsal açıdan ülkemizdeki en büyük yabancı grubunu teşkil etmektedirler. Nordrhein Westfalen eyaletimizde yaklaşık 680.000 Türk vatandaşı yaşamaktadır – bu ülkemizde yaşayan en büyük Alman olmayan gruptur. (Rakamlar Türkiye araştırmaları merkezinden edinilmiştir ve 2002 yılına dayanmaktadır.

 

Türkiye kökenli Almanlar bu rakamlarda dikkate alınmamışlardır.)

 

Nordrhein – Westfalen Mimarlar Odasına kayıtlı Türk mimarların, iç mimarlarının, peyzaj mimarlarının ve şehir planlayıcılarının toplam üye sayısından, Alman toplam nüfusundan ortalama %0,5 oranında daha düşük olsa da, yaklaşık 150 Türk meslektaşımız üyelerimiz arasında en büyük yabancı grubu teşkil etmektedirler. (Sayısal açıdan Avusturyalılar, İrlandalılar, Hollandalılar, Yunanlılar ve İtalyanlar tarafından takip edilmekteler). Bu grubun bazı üyelerinin bu akşam aramızda olmalarından mutluluk duyuyorum – bu akşam kendilerine Mimarlar Odasına özellikle hoş geldiniz diyorum!

 

Sayın Bayanlar ve Baylar,

 

Türkiye son yüzyılın 20’li ve 30’lu yıllarında, Almanya, Fransa, İtalya, Avusturya ve İsviçre gibi batı Avrupa ülkelerinden gelen birçok mimara modern mimariyi gerçekleştirme ve öğretilerini iletme imkanı tanımıştır. Batı Avrupa mimarlarının Türkiye’de etkisi, Türk işverenlerin Türk Cumhuriyetini modern, dünyaya açık bir ülke olarak şekillendirme isteklerinde yansımıştır.

 

Nasyonal sosyalizm zamanlarında birçok ünlü Alman mimar, Türkiye’ye sürgün etmiştir. Bunların arasında, 1936 yılında İstanbul Güzel Sanatlar Akademisine atanan ve İstanbul, Ankara ve diğer Türk şehirlerinde sayısız üniversite ve okul binaları planlayan Bruno Taut da bulunuyordu. Birçok binası bu sergide teşhir edilen Avusturyalı Clemens Holzmeister’i de anmak istiyorum. Holzmeister hem Viyana’da hemAnkara’da yaşamıştır ve 1928 ila 1933 yılları arasında burada Düsseldorf’ta Sanat Akademisinde ustalık atölyesinin yöneticiliğini üstlenmiştir.

 

Bana bugün burada görülebilen birçok eserin, batı Avrupa ve Türk planlayıcılar tarafından birlikte gerçekleştirilmiş olduğu da kayda değer görünmektedir. Bu yalnızca mesleki bir zeminde işbirliğine hazırlılıktan öte, entelektüel alışverişi de kanıtlamaktadır. Bu projelerin bazılarının Türkiye’de yapısal gelişim için, örneğin okul ve bina inşaatında prototip olarak kullanılmış olması da kayda değerdir.

 

Sayın Bayanlar ve Baylar,

 

birkaç hafta önce – Temmuz başında – İstanbul UIA Dünya Kongresinin merkezi haline gelmiştir. Organizatörler, organizasyon için “Şehirler: Mimarilerin büyük çarşısı” sloganını seçmişlerdi. Bu slogan ile yalnızca ev sahibi ülkenin kültür birleşimi ve yapı stillerinin global çeşitliliği kastedilmemişti. Organizasyon, her şeyden önce mimarinin ve şehir planlamacılığının gelecekte tepki göstermesi gereken güncel ekonomik, sosyal ve kültürel iddialarla uğraşıyordu. Bununla Türk mimarlar etkileyici bir biçimde başka ulusların ve kültürlerin planlayıcıları ile işbirliğine dair büyük bir ilgi gösteriyorlar. İstanbul’a gelmiş olan meslektaşlarım başkan yardımcıları Michael Arns ve Christian Schramm, bizim Türk meslektaşlarımızın bu kongre ile kendilerini nasıl mükemmel bir şekilde sahneye koyduklarını heyecanla anlatmıştır.

 

Sayın Bayanlar ve Baylar,

 

Nordrhein – Westfalen Mimarlar Odası, birkaç yıldan beri Ankara Türk Mimarlar Odası ile iyi ilişkiler içindedir. Başkan Ulusoy geçmiş yıllarda buradaki Mimarlar Odasını ziyaret etmiştir.

 

NRW Mimarlar odası bu teması gelecekte de muhafaza edecektir. İşbu vesile ile açılışını yaptığım bu sergi ile, Türk Mimarlar Odası ile yakın işbirliğine dair bir adım daha atmış bulunuyoruz. Ancak bununla üyelerimizin ilgisini, Avrupa Birliği yolunda bulunan ve gelecekte de mutlaka faaliyet alanında ilginç perspektifler sunabilecek bir ülkeye çekmek istiyoruz.

 

Ve şimdi sözü meslektaşım Sayın Ulusoy’a devretmek istiyorum. Sayın Başkan, geçmiş yıllarda bizim binamızda misafirimiz olmuştunuz – bu gün kısmen ev sahibi konumundasınız çünkü sizin Mimarlık Odanız bu sergiyi düzenlemiştir. Katılımınız beni memnun edecektir!