Modernliğin Atılımı

BİNA KİMLİKLERİ

Christof Rose

Türkiye, aday üyelik statüsü ile Avrupa Birliği'ne katılmak istediğini açıkladığından beri, hep şu soru akla gelmektedir: Türkiye ne kadar Avrupalı? Hartmut Miksch, Nordrhein  Westfalen Mimarlar Odası Başkanı, 8 Eylül'de Mimarlar Odası'nda yapılan Bina Kimlikleri ve Envanteri Projesi Sergisi'nin açılışında yaptığı konuşmada, “Modernliğin Atılımı Ankara;1923  48” sergisi en azından şunu belgelemektedir: 80 yıldan fazla bir süredir Türkiye'de mimari anlamda, özellikle başkent Ankara'da bugüne kadar sayısız binanın cephesinde görülebilecek kadar, Batı Avrupa'nın etkileri görülmektedir” diye açıklamada bulunmuştur. (Tarih: 9.09.2005 - 29.09.2005)

Mimarlar Odası Ankara Şube Başkanı Sayın Ali Ulusoy, sergilenecek yapıları tanıtırken “Ankara'nın, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş aşamasında bir çok yapı tiplerinin uygulanmasına olanak sağladığını” belirtmiştir. Söz konusu olan yapılar, 1920'li ve 1930'lu yılların Batı Avrupa mimarlarına (Taut, Egli, Holzmeister, Bonatz gibi) önemli ölçüde katkıda bulunmuşlardır.

Sergi, büyük resim ve fotoğraf panoları üzerinde, 1923 ile 1948 yılları arasında, binaların tarihi resimleri güncel resimlerle karşılaştırıldığı 44 binayı tanıtmıştır. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Mimarlık Tarihi Ana Bilim Dalı öğretim görevlilerinden Sayın Doç.Dr. Elvan Altan Ergut'un anlaşılır bir şekilde de tasvir ettiği gibi; Türkiye bu süre dahilinde Almanya, Fransa, İtalya, Avusturya ve İsviçre gibi batı Avrupa ülkelerinin mimarlarına, modern mimariyi gerçekleştirme ve eğitimde aracılık etme imkanı sunmuştur.”Bunun nedeni bir taraftan genç Türkiye Cumhuriyeti'nin kendisini modern ve dünyaya açık olarak sunmak istemesi; ama diğer taraftan da, Cumhuriyet'in; 1923'te kuruluşundan sonra,ilk on yılda; Avrupa'nın teknik deneyim ve bilgisi ile karşılaştırıldığında eksikliklerinin olduğu gerçeği olduğunu“ belirtmiştir.

Böylelikle Batı Avrupalı'lar özel şahıslar ve özellikle de resmi kurumlar için sayısız yapılar inşa etme imkanına sahip olmuşlardır. Sergide, azımsanmayacak sayıda; prototip olarak örnek alınan etkileyici ve büyük yapılar sergilenmektedir: Clemens Holzmeister'in (1938) Türkiye Büyük Millet Meclisi yapılar grubundan, Bruno Taut (1337  39) Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi'ne, okul binalarına (Ernst A. Egli'nin, Bruno Taut'un ve Franz Hilinger'in), bankaların teşhir inşaatlarına (Clemens Holzmeister'in ve Martin Elsaesser'in) ve konutlara kadar.

Türkiye Mimarlar Odası Ankara Şube Başkanı Sayın Ali Ulusoy, ve Türkiye Cumhuriyeti Başkonsolosu Sayın Mehmet Hakan Olcay, Nordrhein-Westfalen eyaletinde mimarlar arasındaki olumlu iletişimi yoğunlaştırma konusunun altını çizmektedirler: “Avrupa'da birlikte yapılar yapmaya devam edelim!”