Tüm toplumu ve yetkilileri kültürel mirasımıza sahip çıkmaya davet ediyoruz

Tüm dünyada 18 Nisan günü ICOMOS (International Council of Monuments and Sites) öncülüğünde Dünya Kültür Mirası Günü ya da diğer adıyla 'Uluslararası Anıtlar ve Sitler Günü' (World Heritage Day) olarak kutlanmaktadır.

Bu kapsamda kültür varlıklarının korunması konusunda farkındalık yaratmak ve toplum bilincini artırmak, tehlike altındaki kültürel mirasa dikkat çekmek amaçlanmaktadır. 2023 yılında Sidney’de düzenlenen ICOMOS Genel Kurulunda, 2024-2027 yıllarını kapsayan Üç Yıllık Bilimsel Planın teması olarak "Afet ve Çatışmalara Dirençli Miras-Hazırlık, Müdahale ve İyileştirme" seçilmişti.

Bu çerçevede bu yılın Dünya Anıtlar ve Sitler Günü teması, ortak kültürel mirasımızı korumak için hazırlıklı olma, risk azaltma ve acil durum müdahalesi geliştirme yolları olarak belirlendi.

Ne yazık ki binlerce insanın hayatını kaybettiği Kahramanmaraş merkezli depremlerde afetlere dirençli kentler inşa edemediğimizi gördük ve yıkılan tarihi eserlerin parçalarına moloz muamelesi yapıldığına şahit olduk. Enkaz kaldırma çalışmalarında tarihi eserlerin kepçelerle yok edildiğine şahit olduk. Bu kapsamda kültürel mirasımıza acil durum müdahalesi geliştirmenin ne kadar önemli olduğu da gözler önüne serilmiştir.

SİT alanlarının yapılaşmaya açılması, SİT derecelerinin düşürülmesi, çivi bile çakılamayacak yapılarda kepçelerle yıkımlar yapılması, hem Başkent’te hem hinterlandımızdaki illerde telafisi imkânsız zararlara yol açmıştır. Uygulanan yanlış politikalar nedeniyle, İller Bankası, DSİ binası, Baraj Gazinosu, Su Süzgeci Binası, Hava Gazı Fabrikası, Danıştay Binası ve Etibank binası gibi pek çok simge yapı yıkılmıştır. Augustus Tapınağı’nın tarihi duvarı iş makinesiyle yıkılmış, tapınak yapılan yanlış uygulamalar nedeniyle bugüne kadar çok sayıda zarar görmüştür.

Başta Saraçoğlu Mahallesi ve pek çok yapı, mücadelemiz sonucunda gelecek kuşaklara aktarılmış, kent belleğinde devamlılık sağlanmıştır.  Başkent’te sistematik yıkımlara karşı Cumhuriyet dönemi mimari mirasını korumak için mücadelemizi ve çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Mimarlar Odası Ankara Şubesi olarak, bilim ve teknikten aldığımız güçle doğal ve kültürel mirası korumak için mücadele ediyoruz.

Kültür mirasımızın özgün değerlerini bozmadan bakım ve restorasyonlarını bilim ve sanat kurallarına uygun bir şekilde yapmak ve bunları gelecek nesillere ulaştırmak ise devletin temel koruma görevi içerisindedir. UNESCO’nun kabul ettiği ve Türkiye’nin de 1983 yılında taraf olduğu “Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme” uyarınca; Türkiye, topraklarında bulunan kültürel ve doğal mirasın saptanması, korunması, muhafazası, teşhiri ve gelecek kuşaklara iletilmesinin sağlamayı, kültürel ve doğal mirası tehdit eden tehlikelere karşı müdahale yöntemlerini mükemmelleştirmeyi, bu mirasın saptanması, korunması, muhafazası, teşhiri, yenileştirilmesi için gerekli olan uygun yasal, bilimsel, teknik, idarî ve malî önlemleri almayı taahhüt etmiştir.

Ancak doğal ve kültürel mirasımız sistematik yıkımlarla, yanlış politikalar ve uygulamalarla yok edilmeye devam edilmektedir.  Son olarak Avanos’ta 14. yüzyıla ait Alaadin Çeşmesi, kimliği belirsiz kişilerce yok edildi. Mimarlar Odası Ankara Şubesi olarak bunu kamuoyuyla paylaşıp yetkilileri göreve davet etmiştik.  Tarihimizin ve kültürümüzün yok edilmesine seyirci kalmayacağız,  teknik bilgimizi kamuoyuyla paylaşmayı sürdüreceğiz. Uluslararası Anıtlar ve SİT’ler Günü’nde tüm toplumu kültürel mirasımıza sahip çıkmaya davet ediyoruz

TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi Yönetim Kurulu