Yargı, Atatürk Kültür Merkezi alanlarında Millet Bahçesi yapımına ilişkin ikinci planın da yürütmesini durdurdu

Mimarlar: Cumhuriyet ideolojisiyle mekân üzerinden hesaplaşan plan değişikliklerindeki yargı kararı, haklılığımızın ispatıdır

Atatürk Kültür Merkezi alanlarında iktidarın Millet Bahçesi planını Mimarlar Odası Ankara Şubesi yargıya taşımıştı.  Yargı, Mimarlar Odası Ankara Şubesi’nin açtığı dava sonucunda Atatürk Kültür Merkezi alanlarında Millet Bahçesi’nin ikinci planının da yürütmesini durdurdu.

Ankara 13. İdare Mahkemesi,  yargı kararlarının yerine getirilmediğine dikkat çekerken, söz konusu 1 Numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 97.maddesinin (n) bendi uyarınca Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nca 01.11.2022 tarihinde resen onaylanan, Ankara Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun 27.10.2022 tarih ve 3019 sayılı kararı ve Ankara Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonunun 31.10.2022 tarih ve 442 sayılı kararı ile uygun görülen Ankara ili, Altındağ İlçesi, Zübeyde Hanım Mahallesi, Atatürk Kültür Merkezi 1.Bölge (Başkent Millet Bahçesi) 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planının uygulanmaya devam edilmesi halinde telafisi imkânsız zararlar yaşanacağını vurguladı.

Ankara 13. İdare Mahkemesi, yürütmeyi durdurma gerekçesinde hukuk devleti ilkesine zarar verildiğini belirterek yaşanan hukuksuzluğu bir kez daha gözler önüne serdi. Mahkeme plan değişikliğine ilişkin işlemlerin uygulanması halinde telafisi güç zararlar oluşacağını belirterek ikinci planın da yürütmesini durdurdu.

“Ankara demek Laik Cumhuriyet demektir”

Kararı değerlendiren Mimarlar Odası Ankara Şube Başkanı Tezcan Karakuş Candan, “Başkent İktidarın Cumhuriyetle hesaplaşmasının zirve mekânı oldu. Çünkü Ankara demek Başkent demek, Laik Cumhuriyet demektir. Mimarlar Odası Ankara Şubesi olarak ideolojik olarak mekânı yok etmeye, kentleşme politikalarını rant odaklı dönüştürmeye çalışanlar bir kez daha kaybetmiştir. Atatürk’ün tarihi tören pistini yıkarak, AKM alanlarını bin 700 araçlık otopark ile betona boğanlar kaybetmiştir. Cumhuriyet değerlerini savunmaya, korumaya, bilimin ve tekniğin izinde geliştirmeye devam edeceğiz” dedi.

 Yargı: AKM alanı Başkente özgü özel bir alandır, işlemlerin uygulanması önceki halin iadesini olanaksızlaşacaktır.

 “Daha önce bilirkişiler de mahkemeye ‘Atatürk Kültür Merkezi alanlarında Millet Bahçesi Cumhuriyet hafızasını yok saymaktır’ görüşünü sunmuştu.  Şimdi de yargı Millet Bahçesi yapımını durdurarak, AKM alanına daha fazla zarar verilmesine izin vermedi. Mahkeme gerekçesinde  ‘Planda Atatürk Kültür Merkezi alanın ‘Başkente özgü’ ve ‘özel alan olma’ tasarımın temel vizyonu olması gerekirken bunun gözetilmediği sonucuna varmıştır’ diyerek ideolojik hesaplaşmanın boyutunu ortaya koymuştur” diyen Candan sözlerine şöyle devam etti:

“Mahkeme gerekçesinde yer alan  ‘Dava konusu işlemlerin hukuka aykırı olduğu saptanmasına rağmen uygulamanın sürdürülmesi, tüm eylem ve işlemleri hukuka uygunluk karinesine dayanan hukuk devleti ilkesine aykırı bir durum yaratacaktır. Zira, işlemlerin yürütmesinin durdurulmamasına karar verilmemesi halinde, hukuka aykırı bulunan işlemlerin etki alanına bağlı olarak ilgililer açısından oluşacak zarar, işlemlerin uygulanmasına devam olunmasıyla artacak, yargılamanın sonunda verilebilecek iptal kararı ile önceki halin iadesi olanaksızlaşacaktır” ifadelerle hukuk tanımazlığın getireceği zararlara da dikkat çekmiştir. Cumhuriyet ideolojisiyle mekân üzerinden hesaplaşan plan değişikliklerinin yargısal süreçlerini ısrarla devam ettireceğiz”

“Plan değişikliği, imar mevzuatına, şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına, plan tekniklerine, plan hiyerarşisi ve kamu yararına aykırı”

Candan, mahkeme gerekçesinde yer alan, ”Bu durumda, dava dosyasında yer alan bilgi ve belgeler ile hükme esas alınabilecek nitelikteki bilirkişi raporunun birlikte değerlendirilmesinden, 1 Numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin 97. maddesinin (n) bendi uyarınca Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nca re'sen onaylanan, Ankara Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'nun 27/10/2022 tarih ve 3019 sayılı kararı ve Ankara Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonu'nun 31/10/2022 tarih ve 442 sayılı kararı ile uygun görülen davaya konu 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planı ve 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planının hazırlanması aşamasında Ankara 14. İdare Mahkemesi'nin 08/06/2022 tarih ve E:2020/815, K:2022/1346 sayılı kararı ve bu karara yönelik istinaf başvurusunun reddine dair Ankara Bölge İdare Mahkemesi 5. İdari Dava Dairesi'nin 02/03/2023 tarih ve E:2022/1277, K:2023/427 sayılı kararının gerekçesi göz önünde bulundurularak, anılan yargı kararların gereğinin tam olarak yerine getirilmediği,  bu kapsamda, 1/5000 ölçekli AKM Nazım İmar Planında ve 1/1000 ölçekli AKM 1.Bölge Uygulama İmar Planında AKM alanı ve AKM 1. Bölge özelinde 2019 onaylı kentsel tasarım-yerleşim planında kesin olarak belirtilen veya yeni yapılacak kentsel tasarım-yerleşim planında kesin olarak yer alacak kullanımların plan açıklama raporlarında açık ve net olarak açıklanmadığı, Merasim Pisti zemini altına tekabül eden kapalı otopark kullanımı yönünden yeterli ihtiyaç analizi ve değerlendirme yapılmadığı gibi plan notunda açık otopark öngörülmemesine rağmen planda yerüstü açık otopark önerilmesi neticesinde planla plan notları arasında çelişkinin meydana gelmesine sebebiyet verildiği, 1/1000 ölçekli planda alanda belirtilen 0,05 inşaat emsalinin sadece yapılacak yapılara ilişkin olduğu, sert zeminin ise yapı zemin oturumlarından başka alandaki tescilli yapılar, yol, havuz, açık-kapalı otopark, vb. unsurları da içerdiği, alanda büyük alan kaplayan Merasim Pisti, altında büyük kapalı otopark, ayrıca açık otoparklar, sert zemin kaplamalı yaya yolları, büyük süs havuzları, alana giriş alanları vb. yer aldığı, mevcut ve öneri yapılarla birlikte tüm diğer unsurlar birlikte değerlendirilerek sert zemin dökümünün alanın 0,10'u kapsamında kalıp kalmadığı yönünde irdeleme yapılıp kabul görmüş nihai bilgilerinin hem plan notlarında hem de plan açıklama raporlarında bulunması gerekirken bu yönde bir etüt,karar üretilmediği ve plana yansıtılmadığı, 1/25.000 ölçekli Başkent Ankara Nazım İmar Planında belirtildiği şekilde Başkentlik kimliği üzerine hassasiyet gösterilmesi, "Başkente özgü" ve "özel alan olma" tasarımın temel vizyonu olması gerekirken bunun gözetilmediği, 1/1000 ölçekli plana ait 3 nolu plan notunda alanda yer alacak yapısal fonksiyonlara ilişkin Emsal:0,05 olarak belirtilmiş ise de, yapılaşma koşullarının plan üzerinde ada-parsel bazlı belirtilmediği ve ana yollardan çekme mesafelerinin plan üzerinde gösterilmediği, ayrıca AKM 1. Bölgenin Millet Bahçesi olarak planlanmasının üst kademe 1/25000 ölçekli Başkent Ankara Nazım İmar Planına ve planların kademeli birlikteliği ilkesine aykırılık taşıdığı hususunun bilirkişi raporu ile ortaya konulduğu anlaşıldığından, dava konusu 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planlarının yargı kararlarının gerekçelerine, imar mevzuatına, şehircilik ilkeleri ve planlama esaslarına, plan tekniklerine, plan hiyerarşisi ve kamu yararına uygun olmadığı sonucuna varılmıştır” ifadelere de dikkat çekti.

TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi Basın Birimi